Shifrat janė tė frikshme. Pėrveē humbjeve njerėzore, pėrplasjet me makina shkaktojnė dėme financiare tė pallogaritshme
Aksidentet, vdekjet qė kushtojnė miliarda
Sa ėshtė dėmi total qė i shkaktohet ekonomisė shqiptare nga vdekjet nė rrugė
Shqipėria, pėr shkak tė aksidenteve
automobilistike,
po pėrballet me njė
situatė tė frikshme me
humbje jo vetėm njerėzore, por
edhe financiare. Sipas standardeve
ndėrkombėtare, pėr ēdo
jetė tė humbur, dėmi total nė
ekonomi luhatet nga 1 deri nė 2
pėr qind tė Prodhimit tė Pėrgjithshėm
Kombėtar. Sipas vlerėsimeve
mė tė fundit, PBB e Shqipėrisė
llogaritet aktualisht nė
rreth 9 miliardė dollarė, qė do tė
thotė se njė jetė e humbur nė aksidente
kushton rreth 90 milionė
dollarė, deri nė 180 milionė dollarė.
Nė fakt, ky tregues mund tė
merret me rezerva, pasi ai ndryshon
nė varėsi tė ekonomisė sė njė
vendi. Ai ėshtė llogaritur pėr
vende me zhvillim ekonomik tė
lartė, ku burimet njerėzore po
marrin gjithmonė e mė shumė
pėrparėsi dhe shikohen si njė nga
faktorėt kryesorė qė pėrcaktojnė
rritjen ekonomike tė njė vendi.
Nė rastin e Shqipėrisė, koeficienti
i humbjeve qė vijnė nga njė aksident
duhet tė jetė mė i vogėl, por
gjithsesi shifra mbetet shumė e
larė. Ky tregues llogaritet si kontribut
qė ēdo individ i humbur nė
aksident do tė kishte dhėnė gjatė
gjithė jetės sė tij nėse do tė ishte
gjallė, nė formėn e taksave pėr
buxhetin. Deri nė vitin 1996, nė
15 vendet e atėhershme tė Bashkimit
Evropian humbnin jetėn nė
aksidente rreth 50 mijė persona
nė vit, 150 mijė mbeteshin handikapė
dhe 1 milion e 600 mijė plagoseshin. Kur pėr herė tė parė u
bė njė llogaritje e humbjeve qė
pėsonte ekonomia e Bashkimit
Evropian nga kėto aksidente, doli
se shifra totale ishte rreth 162 miliardė
euro, ose e thėnė ndryshe
afro 226 miliardė dollarė. Kjo
shifėr ishte e barabartė me dyfishin
e fondeve vjetore qė
zotėronte BE, ēka bėri qė Komisioni
Evropian tė lėshonte alarmin
duke u kėrkuar vendeve masa
konkrete pėr uljen e numrit tė aksidenteve
rrugore. Italia konsiderohet
si njė vend me risk mesatar
pėr sa i pėrket sigurisė rrugore
me rreth 14 tė vdekur nė 100 mijė
vetė. Por, sipas tė dhėnave zyrtare
pėr vitin 2000 humbjet e ekonomisė
italiane nga aksidentet ishin
afro 55 mijė miliardė lireta.
Njė evropian nė 80 tė tillė do
tė vdesė nė njė aksident rrugor,
dhe jeta e tij do tė ulet mesatarisht
me 40 vjet, shifėr kjo shumė
mė e lartė nga ajo qė sjellin
sėmundje mė tė rrezikshme natyrore.
Shifra nė dukje e ekzagjeruar
dhe shumė e madhe e humbjeve
qė sjell njė aksident pėr ekonominė
e njė vendi, ėshtė e lidhur
me zinxhirin e madh tė dėmeve
qė ajo shkakton. Nė fakt, humbjet
ekonomike janė shumėplanėshe.
Sė pari ato vijnė nga
humbjet e kapacitetit prodhues,
kostot humane, kostot sanitare
dhe ato materiale. Humbjet materiale
kanė tė bėjnė me shpenzimet
qeveritare qė bėhen pėr njė aksident,
tė sigurimeve, kostove administrative,
si pasojė e ndėrhyrjes
sė autoriteteve publike si policia,
zjarrfikėset, kostot gjyqėsore etj.
Shqipėria
Deri nė gusht tė kėtij viti humbėn
jetėn nga aksidentet nė
rrugė 258 qytetarė shqiptarė, qė
do tė thotė me afėrsi se ekonomisė
do ti mungojnė 23-46 miliardė
dollarė gjatė 70 viteve tė
ardhshme, aq sa ėshtė edhe
mosha mesatare e njė qytetari
shqiptar. Nė vit ky dėm mesatar
luhatet nga 331 deri nė 660 milionė
dollarė pėr ēdo individ. Kjo
shifėr kaq e madhe do tė ishte e
mjaftueshme qė Shqipėria tė asfaltonte
mbi 1400 kilometra rrugė
nacionale me standarde tė larta.
ose ėshtė 4-8 herė mė lartė se buxheti
mesatar vjetor qė investohet
pėr infrastrukturėn shqiptare nė
njė vit. Pėrfaqėsues tė Misionit
Policor Evropian nė Shqipėri,
Pameca, thanė se po punojnė qė
tė llogarisin mė saktė treguesin e
humbjes qė ekonomia shqiptare
pėson nga ēdo jetė e humbur nė
aksident e njė qytetari shqiptar.